تحرک اسپرم و تاثیرش بر باروری

به توانایی حرکت اسپرم در مایع منی و سپس داخل رحم اشاره دارد. تحریک ضعیف اسپرم در مردان مانع از رسیدن اسپرم به تخمک شده و عامل مهمی برای ناباروری مردان محسوب می شود.

برای تحرک ضعیف اسپرم از اصطلاح آستونوزواسپرمی استفاده می شود. 

علت تحرک اسپرم چیست؟

اسپرم سلولی است که قابلیت حرکت دارد و میتواند با کمک نیروی ایجاد شده از حرکات دم خود در مایع منی شنا کند. به طور کلی از آنجا که مایع منی با جهش خارج می شود و توانایی حرکت اسپرم، هر گونه اسپرمی که در نزدیک ناحیه واژن بریزد میتواند خودش را به تخمک برساند. ولی هرچه فاصله ریخته شدن منی از دهانه رحم دورتر باشد احتمال باروری کاهش پیدا میکند. 

هنگام رابطه جنسی واژینال زمان انزال اگر مرد دخول کامل داشته باشد ، مایع منی نزیک به دهانه رحم انزال می کند. هر چه دخول هنگام انزال عمیق تر باشد ، احتمال بارداری بیشتر است. اسپرم ها به صورت پیش فرض به گونه ای برنامهریزی شده  اند که به سمت تخمک شنا کند. 

ولی تخمک قابلیت حرکت ندارد و زمانی که از تخمدان رها می شود توسط مژک های لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می کند. اسپرم برای رسیدن به تخمک باید از طریق دهانه رحم به داخل رحم و لوله فالوپ شنا کند تا خودش را به تخمک رسانده و تخمک را بارور کند.

بنابراین اگر تحرک اسپرم کم باشد یا حرکت کندی داشته باشد احتمال این که بتواند این مسیر را طی کند و خودش را به تخمک برساند بسیار کم می شود.

عوامل موثر بر قابلیت باروری اسپرم

زمانی که یک مرد برای آزمایش قدرت باروری ، نمونه اسپرم می دهد ، برای تایید سلامت اسپرم و قدرت باروری باید گزینه های مختلفی مورد آزمایش قرار بگیرد از جمله :

– میزان تحرک اسپرم

– حجم مایع منی 

– تعداد اسپرم ها که باید حدود 33 – 46 میلیون باشد

– غلظت اسپرم در یک میلی لیتر انزال

– درصد اسپرم زنده در یک میلی لیتر انزال

– شکل و موفولوژی طبیعی یا غیر طبیعی اسپرم ها

– مدت زمان مایع شدن منی ( مایع منی حدود 20 – 30 دقیقه بعد از انزال تبدیل به مایع می شود و قدرت باروری اش را از دست می دهد )

– PH مایع منی

– تعداد گلبولهای سفید

به طور کلی اگر تنها مشکل سلامت مایع منی یک مرد ، تحرک اسپرم باشد ، شانس باروری بیشتر از سایر موارد است. 

اندازه گیری تحرک اسپرم

مواردیکه برای تجزیه و تحلیل تحرک اسپرم مورد بررسی قرار می گیرد عبارتند از :

درصد تحرک اسپرم : چند درصد از اسپرم های موجود در مایع منی حرکت پیشرونده یا غیر پیشرونده دارند. 

غلظت درصد تحرک : چند درصد از اسپرم های مایع منی حرکت میکنند. 

تعداد اسپرم متحرک : تعداد کل اسپرم هایی که در ایع منی شنا میکنند که برای پیش بینی باروری مردان استفاده می شود. 

سرعت متوسط اسپرم : سرعت اسپرم ها در حال حرکت به میکرومتر بر ثانیه .

نوع حرکت اسپرم : حرکت اسپرم در یک خط مستقیم به عنوان حرکت پیشرونده و حرکت اسپرم در جهات مختلف به عنوان حرکت غیر پیشرونده نامیده می شود. بنابراین تحرک اسپرم به تنهایی برای باروری کافی نیست و صرفا زمانی اسپرمها توانایی باروری دارند که به صورت مستقیم یا زیگراگ و پیشرونده به سمت تخمک شنا کنند. 

تاثیر تحرک اسپرم بر باروری مردان

در انزالی که قدرت باروری دارد باید حدود 39 میلیون اسپرم وجود داشته باشد. با این وجود پیش فرض محققین بر این است که همه این اسپرم ها کاملا سالم نیستند.

در یک انزال طبیعی حداقل 40 درصد اسپرم ها باید متحرک باشند که این درصد میتواند شامل حرکت غیر پیشرونده هم باشد. 

ولی حداقل 32 درصد از  اسپرم ها باید حرکت پیشرونده داشته باشند.

به طور کلی در آزمایش های باروری، تشخیص عدم تحرک اسپرم بر اساس درصد اسپرم متحرک انجام می شود. 

در کل اگر تعداد اسپرم های متحرک در یک انزال بیش از 20 میلیون باشد، طبیعی است و تحرک اسپرم کمتر از 1 – 5 میلیون در دامنه تحرک اسپرم ضعیف قرار می گیرد. 

عوامل موثر بر تحرک اسپرم

حرکت ضعیف اسپرم میتواند نشان دهنده مشکلات سلامت در اسپرم باشد مثلا مردی که تحرک ضعیف اسپرم دارد ممکن است دارای اسپرم کم یا اسپرم مرده هم باشد با اسپرم هایی داشته باشند که به درستی کامل نشده اند و بنابراین نمیتوانند شنا کند.